Cây Yucca có tên khoa học là Yucca schidigera thuộc họ Agavaceae là dòng cây bản địa ở sa mạc Mojave và sa mạc Sonoran thuộc California. Mặt khác, nó cũng là loài bản địa ở Mexico, Yucca thường mọc ở những dốc sa mạc đá và miền sa mạc Creosote có khả năng chịu đựng được sự nung nóng của mặt trời và không cần nước
Thành phần dinh dưỡng
Trong cây yucca có hợp chất saponin rất đặc biệt , Saponin khi thủy phân tạo ra glycon gốc đường (glucose, arabinose, xylose, và axit glucoronic) và aglycon ( gốc sapogenin, bao gồm saponin trung tính và saponin axit )
Hợp chất saponin đang có trên thị trường hiện nay chủ yếu lấy từ cây Yucca (Yucca schidigera). Để thu hoạch saponin của cây Yucca người ta đem thân cây ngâm nước hoặc sấy khô. Nếu làm theo kỹ thuật sấy khô thì thân cây sau khi sấy đem nghiền thành bột, đó là bột saponin yucca. Nếu làm theo kỹ thuật ngâm nước thì thân cây sau khi ngâm nước được ép lấy dịch, đó là “dịch chiết yucca”.
Lợi ích cây Yucca
Trong chăn nuôi gia súc, chất chiết từ cây yucca được dùng khử mùi hôi và giảm ammonia trong không khí cũng như trong chất thải của động vật. Chất chiết từ cây yucca còn được dùng làm thuốc trị bệnh cho một số động vật, đặc biệt là các bệnh do protozoa (nguyên sinh động vật) gây ra.
Ở trong nước biển, chất chiết xuất yucca chứng tỏ là chất tự nhiên, an toàn và hiệu quả trong việc làm giảm hàm lượng ammonia trong hệ thống nuôi. Một số nghiên cứu cũng đã chứng minh hiệu quả xử lý ammonia của chất chiết xuất yucca trong nước ngọt cũng như nước lợ.
Trong nuôi trồng thủy sản, khí NH3 thường gây độc cho cá khi hàm lượng lớn hơn 0,1 mg/L làm giảm sinh trưởng, tỉ lệ sống và tôm cá mẫn cảm hơn đối với mầm bệnh. Ngoài ra Yucca còn sử dụng vào các mục đích sau:
– Nguyên liệu sản xuất thuốc thủy sản, sản phẩm xử lý cải tạo ao tôm cá
– Hấp thu cực nhanh khí độc trong ao nuôi như: NH3, H2S …
– Tăng lượng phiêu sinh vật bổ sung nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm, giảm hệ số thức ăn, và giúp tôm lớn nhanh.
– Kích thích sự phân hủy các chất cặn bã, làm sạch môi trường nước
– Giúp giải quyết các trường hợp tôm cá nổi đầu do nồng độ H2S tăng cao đột ngột.
-Tăng cường sức đề kháng, nâng cao quá trình miễn nhiễm ở tôm. Giúp tôm mau lướt qua bệnh tật.
–Giữ cho môi trường ao nuôi ổn định. Giảm thay nước trong quá trình nuôi.
Trong đời sống Yucca còn được sử dụng để điều trị các bệnh như viêm xương khớp, huyết áp cao, viêm ruột, cholesterol cao, … Một số người áp dụng yucca trực tiếp lên da để chữa vết loét, các bệnh về da, chảy máu, bong gân, đau khớp, hói đầu và gàu.
Một số nghiên cứu cho thấy chất chiết xuất từ cây yucca được sử dụng trong cuối giai đoạn nuôi còn giúp đào thải dư lượng kháng sinh hiệu quả
Những điều cần lưu ý khi sử dụng chiết xuất Yucca trong nuôi trồng thủy sản:
– Chiết xuất Yucca nên được sử dụng vào ban ngày không nên sử dụng vào ban đêm. Việc sử dụng Yucca vào buổi tối rất dễ gây sốc (đặc biệt trong chu kỳ lột xác) dẫn đến hiện tượng tôm chết hàng loạt
– Có thể sử dụng Yucca định kỳ với men vi sinh nhưng nên sử dụng trước khi sử dụng men vi sinh từ vài giờ đồng hồ, bởi Yucca có khả năng kháng khuẩn nhất định.
– Hạn chế không nên sử dụng Yucca trong thời điểm tôm vừa lột xác đồng loạt. Bởi lẽ, Yucca có hàm lượng saponin 10% có khả năng kích thích tôm lột xác, nếu tôm vừa lột xác mà lại kích lột sẽ làm tôm yếu dần đi.